jak powstaje rak

FORUM

Współczesna wiedza medyczna nie pozwala jednoznacznie ustalić przyczyny powstawania chorób nowotworowych.
Na szczęście wiedza jest nie tylko medyczna!

Jak powstaje i rozwija się nowotwór?

Choroba nowotworowa nie zaczyna się w momencie wystąpienia pierwszych objawów. Proces prowadzący do powstania raka toczy się w ukryciu latami. Wszystko zaczyna się bardzo niewinnie: od jednej, jedynej, zmutowanej komórki.

Rak zaczyna powstawać wówczas, gdy komórka wyłamuje się spod kontroli mechanizmów decydujących o jej podziałach i lokalizacji” – to zdanie Roberta A. Weinberga, dyrektora Laboratorium Badań nad Rakiem w Whitehead Institute of Technology, najtrafniej oddaje istotę procesu nowotworowego. Zdrowe komórki zachowują równowagę pomiędzy dzieleniem się, a różnicowaniem i obumieraniem. Komórki nowotworowe, dzięki odróżnicowaniu i zdolności do niepohamowanego wzrostu, stają się nieśmiertelne. Są również zdolne do migracji i inwazji obszarów zajmowanych dotąd przez inne rodzaje komórek. To właśnie dlatego stanowią tak duże zagrożenie dla całego organizmu.

Przekształcenie się komórki prawidłowej w nowotworową określane jest mianem transformacji nowotworowej. Geny, których aktywacja może doprowadzić do transformacji, nazywane są protoonkogenami. Znajdują się one w materiale genetycznym każdej zdrowej komórki i kodują białka uczestniczące w regulacji podziałów. Nadmiernie aktywne protoonkogeny noszą nazwę onkogenów i występują w komórkach nowotworowych. Skutek ich działania można porównać do położenia cegły na pedale gazu w samochodzie. Istnieje również inna możliwość chorobliwego przyspieszenia podziałów. To „uszkodzenie hamulców”, czyli mutacja w genach supresorowych (antyonkogenach).

Etapy transformacji nowotworowej

Pierwszy etap transformacji nowotworowej nazywany jest preinicjacją. W tym okresie komórka jest narażona na działanie czynników kancerogennych. Do najbardziej niebezpiecznych czynników zalicza się promieniowanie jonizujące (Roentgena, izotopów promieniotwórczych, np. radu czy uranu), wywołu-
jące najczęściej nowotwory szpiku kostnego i układu limfatycznego. Szkodliwe jest również promieniowanie ultrafioletowe (słoneczne lub lampy kwarcowej w solarium), które powoduje nowotwory skóry. Bardzo wiele substancji rakotwórczych obecnych jest w dymie papierosowym. Wywołują one nie tylko nowotwory złośliwe płuc, ale także wargi dolnej, jamy ustnej, krtani, przełyku, pęcherza moczowego, nerki, trzustki i szyjki macicy. Szacuje się, że palenie tytoniu jest główną przyczyną około 20% wszystkich zgonów na świecie spowodowanych chorobą nowotworową. Nowotwór może rozwinąć się też w wyniku infekcji wirusowej, obecności toksyn bakteryjnych i pasożytniczych oraz zaburzeń hormonalnych, na przykład nadmiaru estrogenów.

W stadium preinicjacji bardzo ważną rolę odgrywają predyspozycje genetyczne. Są one związane ze zmianami w genach, których produkty uczestniczą w usuwaniu czynników rakotwórczych z organizmu oraz naprawianiu powstających uszkodzeń. Jednak nowotwór może rozwinąć się jako efekt szeregu mutacji także u tych osób, które prowadzą zdrowy tryb życia i nie są obciążone skłonnościami genetycznymi.

Kolejny etap transformacji nowotworowej to inicjacja. Rozpoczyna się ona wraz z pojawianiem się pierwszej mutacji. Jeżeli zaatakowana komórka ma zdolność do podziałów, to wywołana mutacja się utrwala i jest przekazywana następnym pokoleniom. Taka zmutowana komórka nazywa się inaczej zainicjowaną.

Trzeci etap transformacji to promocja. Zainicjowana komórka przechodzi wiele kolejnych mutacji, aż staje się typową komórką nowotworową. Jedną z ważniejszych cech różnicujących komórkę prawidłową od zainicjowanej jest to, że te ostatnie charakteryzują się zaburzonymi zdolnościami przylegania do otaczających komórek. Ta właściwość we wczesnym okresie rozwoju nowotworu umożliwia im przekroczenie naturalnych barier pomiędzy tkankami, a w późniejszym może ułatwiać migrację i powstawanie przerzutów. W tej fazie rozwoju zatrzymanie procesu tworzenia nowotworu przez organizm jest jeszcze możliwe. U większości osób tak właśnie się dzieje.
Ostatnim etapem transformacji jest progresja. Wtedy to następuje wzrost komórek nowotworowych, który przeważnie przebiega niepowstrzymanie i jest nieodwracalny. Dopiero w tym okresie pojawiają się pierwsze objawy choroby umożliwiające jej kliniczne rozpoznanie.

http://www.medigo.pl/a,i,1426,jak_powstaje_i_rozwija_sie_nowotwor

Jak powstaje nowotwór?

Czyli teorie karcynogezy - Każda tkanka, której komórki są zdolne do podziałów, może być punktem wyjścia dla nowotworu. Przekształcenie zdrowej komórki w komórkę nowotworową nazywa się transformacją. Mechanizm transformacji nowotworowej nie jest jeszcze dokładnie poznany. Istnieją dwie główne hipotezy, starające się wyjaśnić to zjawisko: teoria genetyczna i epigenetyczna.

Teoria genetyczna zakłada, że każda komórka posiada geny odpowiedzialne za zdolność do podziału. Są to tak zwane onkogeny komórkowe. Geny te są aktywne w okresie zarodkowym, kiedy to spełniają ważną rolę - odpowiadają za wzrost organizmu. Natomiast w ustroju już dojrzałym w większości są nieaktywne i nazywają się wtedy protoonkogenami. Protoonkogeny mogą ulec aktywacji i zapoczątkować transformację nowotworową. Aby jednak doszło do rozwoju nowotworu, nie wystarczy aktywacja jednego protoonkogenu przez zadziałanie jednego czynnika drażniącego. Proces ten jest o wiele bardziej skomplikowany, wieloetapowy i obejmujący wiele protoonkogenów. Mechanizmów aktywujących znamy wiele. Ostatecznym efektem ich działania jest powstanie komórek ze zmienionym aparatem genetycznym, który ma zapisane cechy nowotworu. Dzieląc się, komórki przekazują je następnym pokoleniom.

Według teorii epigenetycznej nowotwór powstaje w wyniku nieprawidłowego różnicowania się komórek. Istotą rzeczy nie byłaby więc zmiana w materiale genetycznym komórki, ale utrwalenie się nieprawidłowej ekspresji, manifestacji genów. Stwierdzono, że za proces wzrostu i różnicowania komórek najprawdopodobniej odpowiadają pewne receptory powierzchniowe. Różne czynniki zewnętrzne działające na wspomniane receptory mogą zaburzać procesy podziałów komórkowych i w ten sposób doprowadzić do powstania transformacji nowotworowej.

Uważa się obecnie, że niektóre nowotwory powstają na drodze mechanizmów genetycznych, a inne - epigenetycznych. Niewykluczona jest możliwość, że obydwa te mechanizmy współdziałają ze sobą w złożonym procesie karcynogenezy.

Etapy karcynogenezy
Badania nad powstawaniem raków skóry u zwierząt oraz doświadczenia prowadzone na hodowlach komórkowych pozwoliły ustalić przebieg procesu powstawania nowotworu. Składają się na niego trzy etapy: inicjacja, promocja i progresja.

Inicjacja jest to faza, w której czynnik rakotwórczy, działając na zdrową komórkę, powoduje zmianę w jej materiale genetycznym, czyli mutację. Jeżeli zaatakowana komórka ma zdolności do podziałów, to wywołana mutacja się utrwala i jest przekazywana następnym pokoleniom komórek. Taka zmutowana komórka nazywa się inaczej zainicjowaną.

Na etapie promocji zainicjowana komórka przechodzi wiele kolejnych mutacji, aż staje się typową komórką nowotworową. Jedną z ważniejszych cech różnicujących komórkę prawidłową od zainicjowanej jest to, że komórki zainicjowane charakteryzują się zaburzonymi zdolnościami przylegania do otaczających komórek. Ta ich właściwość we wczesnym okresie rozwoju nowotworu umożliwia im przekroczenie naturalnych barier pomiędzy tkankami, a w późniejszym może ułatwiać powstawanie przerzutów. W tej fazie rozwoju zatrzymanie procesu tworzenia nowotworu jest jeszcze możliwe i tak też się dzieje w większości przypadków.

Ostatnim etapem jest progresja. Dochodzi do niej, gdy organizm z jakichś względów jest osłabiony. Wtedy to następuje wzrost komórek nowotworowych, który przeważnie przebiega niepowstrzymanie i jest nieodwracalny. Dopiero w tym okresie możliwe jest kliniczne rozpoznanie choroby, ponieważ pojawiają się jej pierwsze objawy.

http://www.erodzina.com.pl/index.php?id=23,249,0,0,1,0

Czynniki rakotwórcze

Odgrywają podstawową rolę w powstawaniu nowotworów. Dzielimy je na : chemiczne, fizyczne i biologiczne (wirusy)

Czynniki chemiczne - to rakotwórcze związki chemiczne, które w odpowiednich warunkach mogą powodować rozwój nowotworów złośliwych. Do związków chemicznych o udowodnionym działaniu rakotwórczym należą : węglowodory aromatyczne, arsen, azbest, sadza, smoły, oleje mineralne, pył drzewny i skórzany itd. Czynnik rakotwórczy, aby mógł zadziałać na dany narząd , musi mieć określoną postać i dawkę. Przykładowo rakotwórczy azbest jest tylko wtedy rakotwórczy, gdy jest wdychany przez wiele lat oraz znajduje się w określonym stężeniu i formie (włókna ok. 5 um). Do uznanych czynników rakotwórczych należy też dym tytoniowy (zawiera ok. 4000 związków chemicznych - niezła fabryczka). Ocenia się, że co 11 palacz zachoruje na raka płuc. Wiadomo, że niektóre leki mają działanie rakotwórcze. Także brak niektórych witamin (min. witaminy C) zwiększa ryzyko choroby. Podobnie sposób odżywiania ma wpływ na nasze przyszłe dolegliwości. Wiadomo, że u ludzi spożywających dużo produktów wędzonych (węglowodory aromatyczne), solonych (sól jest rakotwórcza) i silnie kwaśnych, przy małym spożyciu świeżych owoców i jarzyn (witamina C) częściej występuje rak żołądka.

Czynniki fizyczne - to promieniowanie jonizujące (Roentgena, radu itp.) oraz nadfioletowe. Te rodzaje promieniowania wywołują uszkodzenia DNA.

Czynniki biologiczne - chodzi o onkogenne wirusy. Ich udział w rozwoju nowotworów u zwierząt jest udowodniony. Nie ma natomiast bezpośrednich dowodów na udział wirusów w powstawaniu nowotworów u ludzi.

Podsumujmy : 80% nowotworów powstaje w wyniku działania zewnętrznych czynników środowiskowych. Zachowania, przyzwyczajenia, używanie określonych substancji mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu, które rośnie niezależnie u każdego wraz z wiekiem.
Można odziedziczyć pewne predyspozycje, jeśli taki nowotwór występował wcześniej w rodzinie. Istnieją trzy główne czynniki ryzyka, na które mamy niewątpliwie wpływ.

Są to :

palenie tytoniu ,
nadmierna ekspozycja na światło słoneczne,
dieta.

Palenie jest związane z rozwojem nowotworów płuc, okolicy głowy i szyi, pęcherza moczowego, nerek, żołądka, szyjki macicy, trzustki, podobnie jak białaczki.

Nadmierna ekspozycja na światło słoneczne (umiarkowana jest wręcz wskazana) może spowodować nowotwór skóry.

Zwyczaje żywieniowe przyczyniają się do powstawania nowotworów przewodu pokarmowego, a także piersi , gruczołu krokowego, macicy. Dieta, która może być wyjątkowo szkodliwa to : nadmierna konsumpcja alkoholu, tłuszczu, potraw wędzonych, marynowanych, czy spalonych. Również niedobór włóknika , witamin i niezbędnych minerałów może mieć niekorzystny wpływ. Kancerogeny środowiskowe to różne związki chemiczne, gazy, inne substancje znajdujące się w powietrzu, wodzie, jedzeniu, pestycydach, tytoniu, produktach do czyszczenia, farbach, nadmierne promieniowanie jonizujące - takie jak rentgenowskie, promieniowanie jądrowe, czy z odpadów radioaktywnych oraz niektóre wirusy, jak wirus HIV , wirus zapalenia wątroby typu B, wirus brodawczaka, wirus Epstein - Barr. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do rozwoju nowotworu, chociaż żaden z nich nie jest rakotwórczy pojedynczo . To znaczy, że nowotwór jest wynikiem "wieloczynnikowego uderzenia", na które składają się wiek, predyspozycja genetyczna, ogólny stan zdrowia oraz ekspozycja na kancerogeny.

Dobra rada

Każdy może sam zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka, stosując się do następujących rozsądnych rad :

jeść dużo warzyw i owoców, choć są drogie i często niejadalne, szczególnie te ładnie wyglądające, kupowane w hipermarketach, nafaszerowane chemią dla przedłużenia ich trwałości
jeść niewiele tłuszczów zwierzęcych i czerwonego mięsa
uprawiać regularnie ćwiczenia fizyczne
nie dopuszczać do nadwagi
nie palić tytoniu
nie pić nadmiernych ilości alkoholu (małe dawki są nawet wskazane)
unikać słońca w środku dnia
zaniechać ryzykownych zachowań seksualnych
eliminować czynniki kancerogenne obecne w miejscu pracy.